کاشت، داشت و برداشت سیب زمینی
نام علمی سیب زمینی Solanum Tuberosum و از خانواده سیب زمینیان solanaceae ، بومی مناطق آمریکای جنوبی می باشد. نم و رطوبت هوا و خاک، به ویژه در زمان گلدهی گیاه که همزمان با ایجاد غده ها می باشد در ازدیاد محصول موثر خواهد بود . این گیاه را نباید در زمین های سست شنی کاشت ولی زمین های شنی رُسی مرطوب با رطوبت متوسط و کود کافی بهترین خاک برای کشت سیب زمینی می باشند .
نام های سیب زمینی در انگلیسی :
common potato,white potato,Irish potato,European potato
ترکیبات شیمیای سیب زمینی:
سیب زمینی دارای اسیدهای آلی مثل اسید سولانئیك، اسید نپتوتانیك و ساید فولیك است.
سیب زمینی نارس و همچنین برگ، گل و میوه سیب زمینی دارای كمی آلكالوئید سمی بهنام سولانین بوده و باید از مصرف سیب زمینی نارس و نیز برگ و گل و میوه سیب زمینی خودداری نمود.
گیاهشناسی
سیب زمینی به همراه گندم و برنج ، مهمترین محصولات غذایی در دنیا شمرده شده و در حال حاضر بعد از گندم، برنج و ذرت در مرتبه چهارم جهانی قرار گرفته است .سیب زمینی دارای برگهای مرکب و بریده و گلهای سفید یا بنفش بوده و داری میوه کوچک، کروی، قرمز، سته و سمی میباشد ،اما دارای ساقههای زیرزمینی خوراکی بوده که حاوی اندوختهٔ نشاستهٔ فراوان میباشد و گل هایش 5 قسمتی شامل ۵ گلبرگ بهم چسبیده و ۵ کاسبرگ بهم چسبیده بوده و تعداد پرچم ها نیز ۵ عدد بوده که بهم متصل میباشند و یک لولهٔ بساکی را ساختهاند و مادگی از وسط آن خارج گردیده است.
این گیاه دارویی دارای رقمهای مختلف است که آنها را به زودرس، دیررس و میانهرس تقسیم کرده و برحسب استفاده این گیاه به سیب زمینی خوراکی، علوفهای و صنعتی (برای استفاده الکل یا نشاسته و یا قند) تقسیم میگردد.
نور و دمای مورد نیاز کشت سیب زمینی: آفتاب کامل و دمای مورد نیازش دمای بین 8 تا 34 درجه بوده و چون سیب زمینیها به نور زیادی نیاز داشته بنابراین آنها را در مکانهای سرد و مستعد سرما نکارید، زیرا سرما به رشد برگهای گیاه لطمه میزند.
آبیاری: برای رشد به ابیاری بصورت متوسط نیاز داشته و وقتی قسمتهای غده مثل سیبزمینی، به اندازهی یک بند انگشت رسیدند، باید به آنها آب کافی داده و اگر به سیبزمینیها، آب کافی ندهید تعداد آنها کم شده و کیفیتشان هم پایین خواهدآمد.
بطور کلی سازگاری این گیاه به شرایط آب و هوایی مناطق مختلف به گونهای بوده که هم اکنون در بیش از ۱۴۰ کشور جهان، سیب زمینی تولید میگردد و با این حال به دلیل اثرات محدود کننده تنشهای مختلف نظیر کمآبی و خشکی و نیز حرارت بالا، بیشترین میزان تولید و عملکرد این گیاه در کشورهای مناطق معتدله حاصل میشود.
اگر میخواهید در یک زمین پر از علف هرز یا در مزرعهای قدیمی، سبزی کاشته جالب بوده که بدانید سیبزمینیها میتوانند با برگهای زودرشد و زیاد خود، به از بین بردن علفهای هرز کمک نمایند.
روش تکثیر گیاه سیب زمینی
باید تا بهار برای کاشت سیبزمینی صبر کرد وباید توجه داشته که سیبزمینیها هوای سرد را دوست دارند و اگر در شرایط خوبی کشت گردند به خوبی رشد میکنند و شرایط بهینه زمانی بودده که دمای خاک در حدود 7 درجهی سانتیگراد میباشد ویک الی دو هفته قبل از آماده شدن شرایط کاشت، سیبزمینی های کاشت را تهیه و با قرار دادن سیب زمینی ها در مکانی گرم و نورگیر خانه فرآیند جوانه زدن آنها را شروع و دمای آن منطقه باید 15.5 تا 21 درجه باشد.
با استفاده از یک چاقوی تیز سیبزمینی ها را به چند بخش چشم دار بریده و هر بخش باید یک چشم داشته و حدود 2.5 سانتیمتر مربع باشد و اجازه بدهید که تکه های سیب زمینی، به مدت 24 ساعت در این شرایط واقع وخاک را با کود مخلوط کنید و مواد اضافی مثل خردهسنگها را از آن جدا کرده و این کار سبب شده که سیبزمینی بتواند ریشههایش را در خاک پایین ببرد و تکه های سیبزمینیها را در ناحیهای به عرض 30.5 سانتیمتر قرار داده و سیبزمینی را به گونهای در خاک قرار بدهید که چشم آن روبه بالا واقع تا بتواند به سمت بالا جوانه زده و بر روی تکه سیب زمینی، با خاک تپهای ساخته و روی آن کود قرار دهید و ضخامت این تپه باید حدود 15 سانتیمتر باشد و مرتباً به آن آب بدهید و هر بار که سیب زمینی 15 سانتی متر بلند تر گردید، کود گیاهی آن را تجدید کنید.
کشت سیب زمینی
سیبزمینی به سه نوع زودرس، معمولی و اصلی تقسیم شده و این نامگذاری بر اساس زمان برداشت محصول سیبزمینی، میزان فضایی که سیبزمینی برای رشد نیاز داشته و اینکه با چه فاصلهای از یکدیگر و در چه زمان باید کاشته شوند،انجام گردیده و اگر فضای زیادی برای کشت سیبزمینی نداشته ، بهتر است سیبزمینیهای زودرس کشت کنید که علاوه بر این، مزیت دیگر سیبزمینیهای زودرس، این بوده که احتمال آفتزدگی گونههای زودرس، به دلیل اینکه خیلی زود برداشت شده کمتر از گونههای دیگر میباشند.
گونههای معمولی، 16 تا 17 هفته پس از کاشت، آمادهی برداشت بوده و بنابراین با توجه به زمان کشت، میتوانید از اوایل تیر تا اوایل مرداد، آنها را برداشت گردد.
گونهی اصلی، 18 تا 20 هفته پس از کاشت، آمادهی برداشت شده که معمولا از تیر تا مهرماه میتوانید محصول سیبزمینی خود را برداشت نموده و گونهی اصلی، بیش از سایر گونهها، فضای باغچه را گرفته ولی اگر میخواهید بخشی از محصول سیبزمینیتان را ذخیره شود بهترین گونه برای شما، گونهی اصلی بوده.
زمینی که عاری از هرگونه ریشه علف هرز باشد، به عنوان زمینی ایده آل برای کشت سیب زمینی محسوب شده و زمان مناسب برای کاشت را هم گزینه مهم برای کشت است و معمولاً قبل از آغاز اردیبهشت باید کاشت سیب زمینی صورت گرفته باشد. معمولاً قبل از کاشت، 3 دفعه شخم زدن، به همراه صاف کردن و غلتک کشیدن خاک ضروری به نظر می رسد.
سپس سوراخ هایی در زمین ایجاد کرده مانند زمانی که می خواهند شلغم بکارند. سپس کود می ریزند، البته نباید از کود بیش از اندازه استفاده کرد و سپس تکه های سیب زمینی را در بخش بالای کود قرار می دهند. سوراخ ها را پشت و رو کرده تا روی سوراخ ها و تکه ها پوشیده شود و سپس روی سوراخ ها را صاف می کنند.
برداشت سیب زمینی
سیب زمینی را معمولاً با استفاده از چنگک از خاک بیرون اورده ولی زمان هایی که هوا (و به خاطر آن خاک) خشک میباشد زمین را شخم می زنند که بهترین راه کار محسوب شده و بعد از انجام این عمل، شیارهای حاصل از شخم زدن را باز کرده و محصول را جمع آوری می کنند. جمع کردن محصول با این روش بسیار راحت تر از استفاده از چنگک بوده و سپس سیب زمینی را برای مصارف زمستانی و بهاری، انبار می کنند .
سیب زمینی را در انبار در زیر توده ای کاه قرار خواهند داد و برای جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی، باید سیب زمینی ها را مرتب چک کرده و زمانی که شروع به جوانه زدن می کند، سیب زمینی را در معرض نور خورشید قرار داده تا کاملاً خشک گردد یا درون کوره ای با حرارت ملایم آنها را خشک می نمایند.
کاشت داشت برداشت سیب زمینی
15
سپتامبر